Trong bối cảnh kinh tế hiện nay, việc các doanh nghiệp đối mặt với tình trạng khó khăn và thậm chí phải dừng hoạt động là một điều không hiếm gặp. Hai thuật ngữ thường được nhắc đến trong tình huống này là “giải thể” và “phá sản”. Mặc dù hai khái niệm này có vẻ tương đồng, nhưng trên thực tế, chúng lại mang ý nghĩa rất khác nhau trong quy định pháp luật và đến từ những nguyên nhân khác nhau. Giải thể doanh nghiệp thường được hiểu là quyết định của chủ sở hữu hoặc các cổ đông nhằm chấm dứt hoạt động của doanh nghiệp một cách tự nguyện và có trình tự pháp lý nhất định. Trong khi đó, phá sản lại là một quá trình phức tạp hơn, thường xảy ra khi doanh nghiệp không còn khả năng thanh toán nợ và phải cầu cứu đến sự can thiệp của tòa án. Việc phân biệt rõ ràng giữa giải thể và phá sản doanh nghiệp không chỉ là vấn đề lý thuyết pháp lý mà còn là cần thiết cho các nhà đầu tư, doanh nhân và những ai đang hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh, nhằm bảo vệ quyền lợi của mình và đưa ra các quyết định sáng suốt trong quản lý và đầu tư.
| Tiêu chí phân biệt | Phá sản | Giải thể | |
| Giống nhau | – Đều dẫn đến việc chấm dứt sự tồn tại của doanh nghiệp– Đều bị thu hồi con dấu và Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh– Đều phải thực hiện các nghĩa vụ tài sản | ||
| Khác nhau | Khái niệm | Phá sản là tình trạng của doanh nghiệp, hợp tác xã mất khả năng thanh toán và bị Tòa án nhân dân ra quyết định tuyên bố phá sản. | Giải thể doanh nghiệp là việc chấm dứt sự tồn tại của một doanh nghiệp theo ý chí của doanh nghiệp hoặc của cơ quan có thẩm quyền.Quá trình chấm dứt tồn tại pháp lý của doanh nghiệp, không nhất thiết phải do vấn đề tài chính. Có thể do quyết định của các cổ đông hoặc do quyết định của cơ quan quản lý. |
| Cơ sở pháp lý | Thực hiện theo quy định của Luật Phá sản 2014 và các văn bản hướng dẫn thi hành | Thực hiện theo quy định của Luật Doanh nghiệp 2014 và các văn bản hướng dẫn thi hành | |
| Điều kiện | Doanh nghiệp bị coi là phá sản phá sản khi đồng thời thỏa mãn 02 điều kiện sau:+ Mất khả năng thanh toán các khoản nợ: doanh nghiệp không thực hiện nghĩa vụ thanh toán khoản nợ trong thời hạn 03 tháng kể từ ngày đến hạn thanh toán.+ Doanh nghiệp bị tuyên bố phá sản | Doanh nghiệp bị giải thể khi thuộc các trường hợp:+ Kết thúc thời hạn hoạt động đã ghi trong Điều lệ công ty mà không có quyết định gia hạn+ Theo quyết định của những người có quyền nộp đơn yêu cầu giải thể doanh nghiệp+ Công ty không còn đủ số lượng thành viên tối thiểu theo quy định trong thời hạn 06 tháng liên tục mà không làm thủ tục chuyển đổi loại hình doanh nghiệp+ Bị thu hồi Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp | |
| Chủ thể thực hiện | Phá sản là một loại thủ tục tư pháp do Tòa án có thẩm quyền quyết định sau khi nhận được đơn yêu cầu hợp lệ | Giải thế là một loại thủ tục hành chính do người có thẩm quyền trong doanh nghiệp tiến hành làm việc với Cơ quan đăng ký kinh doanh | |
| Địa điểm thực hiện | Nộp hồ sơ giải quyết tại Tòa án | Cơ quan đăng ký kinh doanh (Sở Kế hoạch và Đầu tư) | |
| Thanh toán tài sản | Thông qua trung gian là Quản tài viên hoặc Doanh nghiệp quản lý, thanh lý tài sản do Tòa án quyết định | Do chính chủ doanh nghiệp hoặc cơ quan quản lý Nhà nước về doanh nghiệp (giải thể bắt buộc) trực tiếp thanh toán tài sản và giải quyết nợ | |
| Nguyên tắc trả nợ | Việc thanh toán các khoản nợ chỉ thực hiện khi đã mở thủ tục phá sản và thanh toán theo thứ tự luật định, không bắt buộc phải trả hết nợ nếu tài sản của doanh nghiệp, hợp tác xã không còn đủ để thanh toán | Doanh nghiệp chỉ được tiến hành giải thể khi doanh nghiệp đảm bảo và thực sự thanh toán hết các khoản nợ và thanh lý hết các hợp đồng đã ký kết. | |
| Hậu quả pháp lý | Tuyên bố phá sản, chấm dứt hoạt động, xóa thông tin doanh nghiệp. Trường hợp doanh nghiệp thực hiện thành công phương án phục hồi hoạt động kinh doanh thì doanh nghiệp được tiếp tục hoạt động | Doanh nghiệp bị xóa tên trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về đăng ký doanh nghiệp và chấm dứt sự tồn tại của doanh nghiệp | |
Như vậy, việc phân biệt giữa giải thể và phá sản doanh nghiệp không chỉ là một công việc cần thiết trong quản lý doanh nghiệp mà còn mang ý nghĩa thiết thực trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên liên quan. Trong khi giải thể doanh nghiệp thể hiện sự tự nguyện trong việc chấm dứt hoạt động kinh doanh, và thường diễn ra trong một khung pháp lý rõ ràng, phá sản lại là dấu hiệu của sự khủng hoảng tài chính và mất khả năng thanh toán, có thể dẫn đến quy trình phức tạp hơn và sự can thiệp của các cơ quan tư pháp. Sự khác biệt này không chỉ ảnh hưởng đến các quyết định quản lý nội bộ mà còn tác động đến cách thức xử lý nợ, quyền lợi của cổ đông, nhân viên và các chủ nợ. Do đó, các doanh nhân, nhà đầu tư và những người tham gia vào hoạt động thương mại cần có nhận thức đầy đủ về sự khác biệt giữa hai khái niệm này, từ đó đưa ra các chiến lược phù hợp để quản lý rủi ro và đảm bảo sự phát triển bền vững cho doanh nghiệp của mình. Nâng cao ý thức về việc phân biệt giải thể và phá sản sẽ giúp các doanh nghiệp có sự chuẩn bị tốt hơn, chủ động trong việc đối phó với những thách thức và khó khăn trong môi trường kinh doanh đầy biến động hiện nay.
————————————————
Liên hệ Luật sư tư vấn:
Luật TLA là một trong những đơn vị luật sư hàng đầu, với đội ngũ luật sư, cán bộ nhiều kinh nghiệm trong các lĩnh vực hình sự, dân sự, doanh nghiệp, hôn nhân và gia đình,… Chúng tôi sẵn sàng hỗ trợ, giải đáp mọi thắc mắc về pháp lý của bạn. Nếu bạn còn thắc mắc về nội dung này, hãy liên hệ ngay với chúng tôi để được giải đáp thắc mắc.
1. Luật sư Vũ Thị Phương Thanh, Giám đốc Công ty Luật TNHH TLA, Đoàn Luật sư Hà Nội,
email: vtpthanh@tlalaw.vn;
2. Luật sư Trần Mỹ Lê, Chủ tịch HĐTV Công ty Luật TNHH TLA, Đoàn Luật sư Hà Nội;
email: tmle@tlalaw.vnCông ty Luật TNHH TLA
Địa chỉ: Tầng 7, số 6 Dương Đình Nghệ, Yên Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội
Website: https://tlalaw.com
Đinh Phương Thảo