Trong quá trình tái cấu trúc doanh nghiệp, việc lựa chọn hình thức tổ chức lại phù hợp không chỉ ảnh hưởng đến hiệu quả vận hành mà còn quyết định đến tính ổn định pháp lý và chiến lược phát triển dài hạn của doanh nghiệp. Giữa các phương án đó, chia và tách doanh nghiệp là hai biện pháp thường được cân nhắc, nhưng lại dễ gây nhầm lẫn do có nhiều điểm tương đồng về mặt pháp lý.
1. Điểm giống nhau
– Đều là các biện pháp tái cấu trúc doanh nghiệp, được quy định chung tại Luật Doanh nghiệp 2020.
– Chủ thể áp dụng: chủ yếu đối với công ty TNHH và công ty cổ phần, sau khi chia/ tách cũng giữ nguyên loại hình như công ty gốc.
– Quy trình thực hiện: đều phải có nghị quyết/ quyết định của chủ sở hữu/ HĐTV/ ĐHĐCĐ, lập hợp đồng/ đề án chia – tách; đăng ký doanh nghiệp mới, thể hiện sự đồng thuận nội bộ và tuân thủ quy trình pháp lý.
– Hệ quả: Đều dẫn đến việc thành lập một hoặc nhiều công ty mới có tư cách pháp nhân độc lập, hoạt động riêng biệt.
– Các nghĩa vụ về tài sản, hợp đồng, lao động và nghĩa vụ tài chính được chuyển giao toàn bộ/ một phần từ công ty gốc sang công ty mới.
– Công ty mới đều có trách nhiệm kế thừa các nghĩa vụ có liên quan theo tỷ lệ hoặc thỏa thuận đã được xác lập với công ty gốc.
2. Điểm khác biệt
| Điều kiện | Chia doanh nghiệp | Tách doanh nghiệp |
| Định nghĩa | Khoản 1 Điều 198 Luật Doanh nghiệp 2020 | Khoản 1 Điều 199 Luật Doanh nghiệp 2020 |
| Mục đích | – Tách rời để tạo ra các pháp nhân mới, độc lập hoàn toàn nhằm tách biệt lợi ích, tài sản và trách nhiệm giữa các bên. – Giải quyết mâu thuẫn nội bộ, mở rộng hoạt động kinh doanh với định hướng khác nhau. | Tách ra một bộ phận cụ thể tập trung phát triển một lĩnh vực kinh doanh mới, có hiệu quả hơn mà không ảnh hưởng đến hoạt động của công ty gốc. (công ty mẹ – công ty con). |
| Tình trạng pháp lý công ty gốc | Bị giải thể sau khi chia | Tiếp tục tồn tại song song với công ty bị tách |
| Số lượng công ty mới | Tối thiểu 02 công ty mới từ công ty ban đầu | Từ 01 hoặc nhiều công ty mới trở lên |
| Phạm vi chuyển giao | Toàn bộ tài sản, vốn điều lệ, quyền và nghĩa vụ của một hoặc nhiều thành viên/ cổ đông được phân sang cho công ty mới. | Một phần tài sản, vốn góp, quyền và nghĩa vụ được chuyển sang bên công ty mới |
| Trách nhiệm pháp lý | Công ty mới tự xử lý các vấn đề tài chính bằng việc thỏa thuận với chủ nợ, khách hàng và người lao động | Công ty gốc và công ty mới cùng liên đới chịu trách nhiệm với phần nghĩa vụ tài chính, trừ khi có thỏa thuận khác. |
| Rủi ro | – Gia tăng chi phí hành chính và điều chỉnh về thuế để thành lập mới doanh nghiệp. – Công ty mới có thể phải gánh việc thanh toán các khoản nợ hoặc nghĩa vụ tài chính có liên quan. – Công ty mới phải đối mặt với rủi ro về kiện tụng và chi phí giải quyết tranh chấp kèm theo. | Sự liên đới chịu trách nhiệm tài chính giữa các công ty có thể gây áp lực tài chính lớn nếu công ty mới hoạt động kém hiệu quả hoặc có khó khăn về tài chính. |
| Thủ tục hành chính | – Thông qua QĐ/ NQ chia công ty, QĐ nội bộ với công ty mới. – Thực hiện giải thể công ty gốc. – Đăng ký thành lập doanh nghiệp mới. à Quy trình phức tạp hơn, trai qua nhiều giai đoạn. | – Đòi hỏi sự thỏa thuận giữa các bên có liên quan về việc phân chia tài sản, quyền và nghĩa vụ giữa công ty gốc và công ty mới trong các NQ/ QĐ của công ty gốc. – Đơn giản và mềm dẻo hơn, duy trì được công ty gốc, chỉ cần đăng ký thành lập mới và cập nhật thông tin. |
| Tác động đến người lao động | Người lao động được phân bổ sang các công ty mới theo phương án chia | Một phần người lao động được chuyển sang công ty mới theo thỏa thuận, phần còn lại vẫn giữ nguyên. |
| Tác động đến đối tác, khách hàng | Hợp đồng , nghĩa vụ với các bên được phân chia và kế thừa bởi các công ty mới | Công ty gốc vẫn giữ vai trò chính, công ty mới có thể tiếp nhận một phần hợp đồng hoặc tệp khách hàng. |
Qua phân tích trên, hiểu đúng sự khác biệt giữa hai hình thức chia và tách doanh nghiệp này không chỉ giúp doanh nghiệp tránh rủi ro pháp lý, mà còn mở ra những hướng đi linh hoạt, hiệu quả và bền vững hơn trong hành trình phát triển. Vì đôi khi, để tiến xa, doanh nghiệp cần biết cách tách mình ra hoặc chia mình lại.
———————————
Liên hệ Luật sư tư vấn:
Luật TLA là một trong những đơn vị luật sư hàng đầu, với đội ngũ luật sư, cán bộ nhiều kinh nghiệm trong các lĩnh vực hình sự, dân sự, doanh nghiệp, hôn nhân và gia đình,… Chúng tôi sẵn sàng hỗ trợ, giải đáp mọi thắc mắc về pháp lý của bạn. Nếu bạn còn thắc mắc về nội dung này, hãy liên hệ ngay với chúng tôi để được giải đáp thắc mắc.
1. Luật sư Vũ Thị Phương Thanh, Đoàn Luật sư Hà Nội,
email: vtpthanh@tlalaw.vn
2. Luật sư Trần Mỹ Lê, Đoàn Luật sư Hà Nội;
email: tmle@tlalaw.vn
Địa chỉ: Tầng 7, số 06 Dương Đình Nghệ, Yên Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội
Website: https://tlalaw.vn/
Hotline: 0906246464
TTQ