Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu hóa, hợp đồng thương mại đóng vai trò quan trọng trong việc xác định quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia giao dịch kinh doanh. Vậy hợp đồng thương mại là gì và có những đặc điểm gì theo pháp luật Việt Nam?
1. Khái niệm về hợp đồng thương mại theo pháp luật Việt Nam
Pháp luật hiện hành Việt Nam hiện không đưa ra khái niệm hợp đồng thương mại cũng như khái niệm “thương mại” nói chung mà thông qua khái niệm hoạt động thương mại trong Luật Thương mại 2005 để làm rõ đặc điểm của khái niệm thương mại.
Theo đó, khoản 1 Điều 3 Luật Thương mại 2005 giải thích về hoạt động thương mại như sau: “Hoạt động thương mại là hoạt động nhằm mục đích sinh lợi, bao gồm mua bán hàng hoá, cung ứng dịch vụ, đầu tư, xúc tiến thương mại và các hoạt động nhằm mục đích sinh lợi khác.”
Từ quy định trên, ta có thể hiểu hợp đồng thương mại là một dạng của hợp đồng dân sự. Xét dưới góc độ pháp luật, hợp đồng thương mại là thỏa thuận pháp lý giữa hai hay nhiều bên về việc thực hiện các hoạt động mua bán, trao đổi hàng hóa, dịch vụ hoặc quyền sử dụng tài sản… nhằm mục đích sinh lợi nhuận.
Hợp đồng thương mại thường bao gồm các điều khoản chính như đối tượng của hợp đồng (ví dụ như hàng hóa, dịch vụ), số lượng chất lượng của hàng hóa, dịch vụ, giá cả và phương thức thanh toán, thời hạn và địa điểm giao hàng, quyền và nghĩa vụ của các bên giao kết.
Hợp đồng thương mại là một khái niệm cơ bản trong lĩnh vực kinh doanh thương mại, đóng vai trò quan trọng trong việc xác định quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia. Trong thực tiễn đời sống kinh doanh thương mại ở tất cả các quốc gia trên thế giới, hợp đồng thương mại được sử dụng rộng rãi như một công cụ để đảm bảo tính minh bạch, rõ ràng trong các giao dịch kinh tế. Nó không chỉ giúp các bên hiểu rõ quyền lợi và nghĩa vụ của mình là còn là cơ sở để giải quyết tranh chấp phát sinh.
2. Đặc điểm của hợp đồng thương mại
Chủ thể của hợp đồng: Chủ thể của hợp đồng thương mại phải là các thương nhân (thương nhân được quy định bao gồm tổ chức kinh tế được thành lập hợp pháp, cá nhân hoạt động thương mại một cách độc lập, thường xuyên và có đăng ký kinh doanh theo căn cứ tại điều 6 Luật Thương mại 2005) hoặc có ít nhất một bên là thương nhân.
Đối tượng: Đối tượng của hợp đồng thương mại là hàng hóa, dịch vụ hoặc các hoạt động kinh doanh khác. Hàng hóa có thể là động sản hoặc bất động sản, còn dịch vụ bao gồm các hoạt động cung cấp lao động, tư vấn, vận chuyển, bảo hiểm, tài chính, v.v.
Mục đích của hợp đồng: Hợp đồng thương mại có mục đích chính là lợi nhuận và nhằm thực hiện các hoạt động thương mại như mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ, phân phối, đại lý và các hoạt động kinh doanh khác.
Về hình thức: Hợp đồng thương mại là một loại hợp đồng dân sự nên hợp đồng có thể được thể hiện dưới nhiều hình thức khác nhau như bằng lời nói, văn bản hay được xác lập bằng hành vi cụ thể, được lập bằng văn bản có công chứng, chứng thực hoặc bằng hình thức khác có giá trị pháp lý tương đương. Tuy nhiên đối với các giao dịch có giá trị lớn hoặc các loại hình hợp đồng đặc biệt pháp luật có thể yêu cầu hợp đồng đó phải được lập thành văn bản, ví dụ: Hợp đồng đại diện cho thương nhân; Hợp đồng dịch vụ tổ chức đấu giá hàng hóa; Hợp đồng nhượng quyền thương mại;…
Nội dung của hợp đồng: Nội dung của hợp đồng thương mại bao gồm các điều khoản về quyền và nghĩa vụ của các bên, giá cả, phương thức thanh toán, thời gian và địa điểm giao hàng, điều kiện bảo hành, trách nhiệm pháp lý, giải quyết tranh chấp, v.v. Các điều khoản này phải rõ ràng, cụ thể và không vi phạm pháp luật.
3. Ưu điểm và hạn chế của hợp đồng thương mại
a. Ưu điểm
– Hợp đồng thương mại giúp các bên xác định rõ quyền và nghĩa vụ của mình, từ đó giảm thiểu rủi ro và tranh chấp.
– Hợp đồng thương mại tạo điều kiện thuận lợi cho các bên trong việc thực hiện các giao dịch kinh doanh, đảm bảo tính minh bạch và công bằng.
– Hợp đồng thương mại là cơ sở pháp lý để các bên yêu cầu bảo vệ quyền lợi của mình khi có tranh chấp xảy ra.
b. Hạn chế
– Hợp đồng thương mại có thể phức tạp và đòi hỏi các bên phải có kiến thức pháp lý để hiểu và thực hiện đúng.
– Việc soạn thảo và ký kết hợp đồng thương mại có thể tốn kém thời gian và chi phí.
– Nếu không được soạn thảo cẩn thận, hợp đồng thương mại có thể gây ra tranh chấp và khó khăn trong việc giải quyết.
4. Một số lưu ý khi giao kết hợp đồng thương mại
– Hình thức hợp đồng: Hợp đồng có thể được lập bằng lời nói, văn bản hoặc hành vi cụ thể, trừ khi pháp luật yêu cầu hợp đồng phải được lập thành văn bản, công chứng hoặc chứng thực.
– Điều kiện có hiệu lực của hợp đồng: Hợp đồng phải tuân thủ nguyên tắc tự nguyện, tự do, bình đẳng và không vi phạm điều cấm của pháp luật hoặc trái đạo đức xã hội.
– Năng lực ký kết của các bên: Các bên tham gia ký kết hợp đồng phải có năng lực hành vi dân sự.
– Nội dung hợp đồng: Nội dung hợp đồng phải rõ ràng, đầy đủ và không vi phạm pháp luật.
– Kiểm tra tư cách người giao kết hợp đồng: Đảm bảo người ký kết hợp đồng có đủ thẩm quyền và tư cách pháp lý.
– Kiểm tra khả năng thực hiện hợp đồng của đối tác: Đánh giá khả năng tài chính và năng lực thực hiện hợp đồng của đối tác để tránh rủi ro.
– Điều khoản về giải quyết tranh chấp: Hợp đồng nên có điều khoản rõ ràng về phương thức giải quyết tranh chấp nếu có phát sinh.
– Điều khoản về phạt vi phạm hợp đồng: Quy định rõ ràng về các hình thức và mức phạt khi vi phạm hợp đồng.
Hợp đồng thương mại là một công cụ quan trọng trong hoạt động kinh doanh, giúp các bên xác định rõ quyền và nghĩa vụ của mình, từ đó giảm thiểu rủi ro và tranh chấp. Tuy nhiên, để đảm bảo tính pháp lý và hiệu quả của hợp đồng, các bên cần nắm vững các quy định pháp luật liên quan và soạn thảo hợp đồng một cách cẩn thận.
————————
Liên hệ Luật sư tư vấn:
Luật TLA là một trong những đơn vị luật sư hàng đầu, với đội ngũ luật sư, cán bộ nhiều kinh nghiệm trong các lĩnh vực hình sự, dân sự, doanh nghiệp, hôn nhân và gia đình,… Chúng tôi sẵn sàng hỗ trợ, giải đáp mọi thắc mắc về pháp lý của bạn. Nếu bạn còn thắc mắc về nội dung này, hãy liên hệ ngay với chúng tôi để được giải đáp thắc mắc.
1. Luật sư Vũ Thị Phương Thanh, Giám đốc Công ty Luật TNHH TLA, Đoàn Luật sư Hà Nội,
email: vtpthanh@tlalaw.vn;
2. Luật sư Trần Mỹ Lê, Chủ tịch HĐTV Công ty Luật TNHH TLA, Đoàn Luật sư Hà Nội;
email: tmle@tlalaw.vn
Địa chỉ: Tầng 7, số 06 Dương Đình Nghệ, Yên Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội
Website: https://tlalaw.vn/
Hotline: 0906246464
_Nguyễn Thu Phương_