Hộ kinh doanh là loại hình kinh doanh phổ biến tại Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực thương mại – dịch vụ quy mô nhỏ. Trong quá trình thành lập, nhiều chủ hộ vì điều kiện công việc, sức khỏe hoặc ở xa nơi đăng ký không thể trực tiếp thực hiện thủ tục. Để tạo thuận lợi, pháp luật cho phép chủ hộ kinh doanh có quyền ủy quyền cho cá nhân hoặc tổ chức khác nộp hồ sơ, làm việc với cơ quan đăng ký.
Nghị định 168/2025/NĐ-CP đã có những quy định cụ thể về hình thức, hồ sơ và trách nhiệm pháp lý của việc ủy quyền trong đăng ký hộ kinh doanh. Đây là điểm mới quan trọng, vừa bảo đảm quyền tự do kinh doanh của cá nhân, vừa góp phần đơn giản hóa thủ tục hành chính.
1. Một số khái niệm cơ bản
Theo Điều 3 Nghị định 168/2025/NĐ-CP quy định về đăng ký doanh nghiệp, đăng ký hộ kinh doanh như sau:
- Đăng ký doanh nghiệp là việc đăng ký nội dung đăng ký kinh doanh và đăng ký thuế của doanh nghiệp dự kiến thành lập, đăng ký thay đổi nội dung đăng ký doanh nghiệp, đăng ký hoạt động và đăng ký thay đổi nội dung đăng ký hoạt động chi nhánh, văn phòng đại diện, địa điểm kinh doanh của doanh nghiệp, các nghĩa vụ đăng ký, thông báo khác và các nghiệp vụ có liên quan theo quy định của Luật Doanh nghiệp và Nghị định này.
- Đăng ký hộ kinh doanh là việc người thành lập hộ kinh doanh đăng ký nội dung đăng ký kinh doanh và đăng ký thuế của hộ kinh doanh dự kiến thành lập, đăng ký thay đổi nội dung đăng ký hộ kinh doanh và các nghĩa vụ đăng ký khác theo quy định của Nghị định này.
- Chủ hộ kinh doanh là cá nhân đăng ký thành lập hộ kinh doanh hoặc người được các thành viên hộ gia đình ủy quyền làm người đại diện hộ kinh doanh.
- Hệ thống thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp quy định tại khoản 19 Điều 4 Luật Doanh nghiệp là hệ thống thông tin nghiệp vụ chuyên môn về đăng ký doanh nghiệp do Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với các cơ quan có liên quan xây dựng và vận hành để gửi, nhận, lưu giữ, hiển thị hoặc thực hiện các nghiệp vụ khác đối với dữ liệu để phục vụ công tác đăng ký doanh nghiệp.
Như vậy, chủ hộ kinh doanh có thể trực tiếp thực hiện thủ tục đăng ký hộ kinh doanh, hoặc ủy quyền cho người khác thay mặt mình tiến hành đăng ký theo quy định của pháp luật.
2. Chủ hộ kinh doanh có thể ủy quyền người khác thực hiện đăng ký hộ kinh doanh như thế nào?
Theo Điều 93 Nghị định 168/2025/NĐ-CP quy định về việc ủy quyền có thể thực hiện theo các hình thức sau:
- Ủy quyền cho cá nhân thực hiện thủ tục đăng ký hộ kinh doanh, kèm theo hồ sơ đăng ký hộ kinh doanh phải có văn bản ủy quyền cho cá nhân thực hiện thủ tục liên quan đến đăng ký hộ kinh doanh. Văn bản ủy quyền này không bắt buộc phải công chứng, chứng thực.
- Ủy quyền cho tổ chức thực hiện thủ tục đăng ký hộ kinh doanh, kèm theo hồ sơ đăng ký hộ kinh doanh phải có bản sao hợp đồng cung cấp dịch vụ với tổ chức làm dịch vụ thực hiện thủ tục liên quan đến đăng ký hộ kinh doanh, giấy giới thiệu của tổ chức đó cho cá nhân trực tiếp thực hiện thủ tục liên quan đến đăng ký hộ kinh doanh.
- Ủy quyền cho đơn vị cung cấp dịch vụ bưu chính công ích thực hiện thủ tục đăng ký hộ kinh doanh thì khi thực hiện thủ tục đăng ký hộ kinh doanh, nhân viên bưu chính phải nộp bản sao phiếu gửi hồ sơ theo mẫu do doanh nghiệp cung ứng dịch vụ bưu chính công ích phát hành có chữ ký xác nhận của nhân viên bưu chính và chủ hộ kinh doanh.
- Ủy quyền cho đơn vị cung cấp dịch vụ bưu chính không phải là bưu chính công ích thực hiện thủ tục đăng ký hộ kinh doanh thì việc ủy quyền thực hiện theo quy định tại khoản 2 Điều 93 Nghị định 168/2025/NĐ-CP.
- Trách nghiệm pháp lý: Người ủy quyền và người được ủy quyền thực hiện thủ tục đăng ký hộ kinh doanh chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính hợp pháp, trung thực và chính xác của việc ủy quyền.
Lưu ý:
- Người ủy quyền và người được ủy quyền phải thực hiện xác thực điện tử để được cấp đăng ký hộ kinh doanh.
- Trường hợp việc xác thực điện tử bị gián đoạn thì người ủy quyền thực hiện việc xác thực điện tử sau khi được cấp đăng ký hộ kinh doanh.
- Trường hợp chưa có tài khoản định danh điện tử để thực hiện xác thực điện tử thì hồ sơ đăng ký hộ kinh doanh phải kèm theo bản sao thẻ Căn cước hoặc thẻ Căn cước công dân còn hiệu lực của người ủy quyền.
3. Các phương thức đăng ký hộ kinh doanh
Theo Điều 94 Nghị định 168/2025/NĐ-CP, chủ hộ kinh doanh hoặc người được ủy quyền có thể chọn một trong ba phương thức:
- Nộp trực tiếp tại Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã.
- Nộp qua dịch vụ bưu chính.
- Đăng ký trực tuyến trên mạng thông tin điện tử
4. Thủ tục đăng ký thành lập hộ kinh doanh
Theo Điều 99 Nghị định 168/2025/NĐ-CP, thủ tục đăng ký thành lập hộ kinh doanh được thực hiện như sau:
Nộp hồ sơ
Chủ hộ kinh doanh hoặc người được ủy quyền thực hiện thủ tục đăng ký hộ kinh doanh gửi hồ sơ đăng ký đến Cơ quan đăng ký cấp xã nơi hộ kinh doanh đăng ký trụ sở.
Thành phần hồ sơ bao gồm:
- Giấy đề nghị đăng ký hộ kinh doanh;
- Bản sao văn bản ủy quyền của thành viên hộ gia đình cho một thành viên làm chủ hộ kinh doanh đối với trường hợp hộ kinh doanh do các thành viên hộ gia đình đăng ký thành lập. Văn bản ủy quyền này phải được công chứng hoặc chứng thực theo quy định của pháp luật.
Tiếp nhận và xử lý hồ sơ
Sau khi tiếp nhận hồ sơ đăng ký hộ kinh doanh, Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã trao giấy tiếp nhận hồ sơ và hẹn trả kết quả, kiểm tra điều kiện cấp Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh theo quy định tại khoản 2 Điều 85 Nghị định 168/2025/NĐ-CP.
Trong thời hạn 3 ngày làm việc kể từ ngày nhận hồ sơ:
- Nếu hồ sơ hợp lệ, cơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã sẽ cấp Giấy chứng nhận đăng ký ký hộ kinh doanh và gửi thông tin sang cơ quan thuế quản lý trực tiếp
- Nếu hồ sơ chưa hợp lệ, cơ quan đăng ký phải thông báo bằng văn bản, nêu rõ lý do và yêu cầu sửa đổi bổ sung
————————————————
Liên hệ Luật sư tư vấn:
Luật TLA là một trong những đơn vị luật sư hàng đầu, với đội ngũ luật sư, cán bộ nhiều kinh nghiệm trong các lĩnh vực hình sự, dân sự, doanh nghiệp, hôn nhân và gia đình,… Chúng tôi sẵn sàng hỗ trợ, giải đáp mọi thắc mắc về pháp lý của bạn. Nếu bạn còn thắc mắc về nội dung này, hãy liên hệ ngay với chúng tôi để được giải đáp thắc mắc.
1. Luật sư Vũ Thị Phương Thanh, Đoàn Luật sư Hà Nội,
email: vtpthanh@tlalaw.vn
2. Luật sư Trần Mỹ Lê, Đoàn Luật sư Hà Nội;
email: tmle@tlalaw.vn
Địa chỉ: Tầng 7, số 06 Dương Đình Nghệ, Yên Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội
Website: https://tlalaw.vn/
Hotline: 0906246464
Nguyễn Dương Anh Vũ