Trong mua bán hàng hóa, xác định thời điểm chuyển rủi ro là yếu tố then chốt để phân định trách nhiệm khi hàng hóa bị thiệt hại. Nếu không rõ ràng, dễ phát sinh tranh chấp giữa các bên. Pháp luật đã quy định cụ thể về vấn đề này, song việc áp dụng vẫn cần linh hoạt theo từng hợp đồng.
- Chuyển đổi rủi ro trong hợp đồng mua bán hàng hóa là gì
– Chuyển rủi ro trong hợp đồng mua bán hàng hóa là việc chuyển trách nhiệm về mất mát, hư hỏng hàng hóa từ bên bán sang bên mua khi xảy ra sự kiện không do lỗi của bên nào gây ra (như thiên tai, tai nạn…).
– Việc xác định đúng thời điểm chuyển rủi ro giúp:
- Phân định rõ trách nhiệm trong hợp đồng mua bán.
- Giảm tranh chấp khi hàng hóa bị thiệt hại.
- Đảm bảo quyền lợi cho cả bên bán và bên mua, nhất là trong giao dịch xuyên biên giới.
2. Chuyển đổi rủ ro trong trường hợp có địa điểm giao hàng xác định
Quy định tại Điều 57 Luật Thương mại 2005 như sau:
Trừ trường hợp có thoả thuận khác, nếu bên bán có nghĩa vụ giao hàng cho bên mua tại một địa điểm nhất định thì rủi ro về mất mát hoặc hư hỏng hàng hoá được chuyển cho bên mua khi hàng hoá đã được giao cho bên mua hoặc người được bên mua uỷ quyền đã nhận hàng tại địa điểm đó, kể cả trong trường hợp bên bán được uỷ quyền giữ lại các chứng từ xác lập quyền sở hữu đối với hàng hoá.
Ví dụ: Công ty A (bên bán) ký hợp đồng bán 1.000 thùng sữa cho Công ty B (bên mua), trong đó quy định: “Bên bán có trách nhiệm giao hàng tại kho của bên mua tại Quận 7, TP.HCM”. Vào ngày giao hàng, trong quá trình vận chuyển từ kho bên bán đến kho bên mua, xe chở hàng gặp tai nạn khiến một phần hàng hóa bị hư hỏng. Trong trường hợp này, rủi ro vẫn thuộc về bên bán, vì theo thỏa thuận, hàng chỉ được xem là giao xong khi đến kho của bên mua.
3. Chuyển đổi rủi ro trong trường hợp không có địa điểm giao hàng xác định
Quy định tại Điều 58 Luật Thương mại 2005 như sau:
Trừ trường hợp có thoả thuận khác, nếu hợp đồng có quy định về việc vận chuyển hàng hoá và bên bán không có nghĩa vụ giao hàng tại một địa điểm nhất định thì rủi ro về mất mát hoặc hư hỏng hàng hoá được chuyển cho bên mua khi hàng hoá đã được giao cho người vận chuyển đầu tiên.
Ví dụ: ông ty M bán 200 thùng linh kiện cho Công ty N, hợp đồng không ghi rõ địa điểm giao hàng. Bên M giao hàng cho đơn vị vận chuyển độc lập tại kho mình. Trên đường đi, hàng bị hư hỏng do tai nạn. Theo luật, rủi ro đã chuyển sang bên mua khi hàng được giao cho đơn vị vận chuyển, nên Công ty N chịu trách nhiệm về thiệt hại.
4. Chuyển đổi rủi ro trong trường hợp giao hàng cho người nhận hàng để giao mà không phải là người vận chuyển
Quy định tại Điều 59 Luật Thương mại 2005 như sau:
Trừ trường hợp có thoả thuận khác, nếu hàng hoá đang được người nhận hàng để giao nắm giữ mà không phải là người vận chuyển thì rủi ro về mất mát hoặc hư hỏng hàng hoá được chuyển cho bên mua thuộc một trong các trường hợp sau đây:
– Khi bên mua nhận được chứng từ sở hữu hàng hoá;
– Khi người nhận hàng để giao xác nhận quyền chiếm hữu hàng hoá của bên mua.
Ví dụ: Công ty A giao hàng cho nhân viên kho Công ty B (không phải người vận chuyển), bên B đã nhận chứng từ sở hữu hàng hóa. Khi đó, rủi ro chuyển sang bên mua ngay khi nhận chứng từ, dù hàng chưa di chuyển. Nếu hàng hư hỏng sau đó, bên mua chịu trách nhiệm.
5. Chuyển đổi rủi ro trong trường hợp mua bán hàng hóa đang trên đường vận chuyển
Quy định tại Điều 60 Luật Thương mại 2005 như sau:
Trừ trường hợp có thỏa thuận khác, nếu đối tượng của hợp đồng là hàng hoá đang trên đường vận chuyển thì rủi ro về mất mát hoặc hư hỏng hàng hoá được chuyển cho bên mua kể từ thời điểm giao kết hợp đồng.
Ví dụ: Công ty X ký hợp đồng mua 1.000 bộ linh kiện từ Công ty Y. Tại thời điểm ký hợp đồng, lô hàng đang được vận chuyển từ nhà máy Công ty Y đến kho của Công ty X. Theo quy định, rủi ro chuyển sang bên mua kể từ lúc hợp đồng được giao kết, dù hàng chưa đến nơi. Nếu hàng bị hư hỏng trên đường sau đó, bên mua chịu thiệt hại, trừ khi có thỏa thuận khác.
6. Chuyển rủi ro trong các trường hợp khác
Quy định tại Điều 61 Luật Thương mại 2005. Trừ trường hợp có thoả thuận khác, việc chuyển rủi ro trong các trường hợp khác được quy định như sau:
– Trong trường hợp không được quy định tại các điều 57; 58; 59 và 60 Luật thương mại 2005 thì rủi ro về mất mát hoặc hư hỏng hàng hoá được chuyển cho bên mua, kể từ thời điểm hàng hóa thuộc quyền định đoạt của bên mua và bên mua vi phạm hợp đồng do không nhận hàng;
– Rủi ro về mất mát hoặc hư hỏng hàng hoá không được chuyển cho bên mua, nếu hàng hoá không được xác định rõ ràng bằng ký mã hiệu, chứng từ vận tải, không được thông báo cho bên mua hoặc không được xác định bằng bất kỳ cách thức nào khác.
Lưu ý: Thời điểm chuyển quyền sở hữu hàng hóa. Trừ trường hợp pháp luật có quy định khác hoặc các bên có thỏa thuận khác, quyền sở hữu được chuyển từ bên bán sang bên mua kể từ thời điểm hàng hóa được chuyển giao.
Với bài viết trên, TLA đã cung cấp cho bạn góc nhìn tổng quan các trường hợp chuyển đổi rủi ro trong mua bán hàng hóa. Nếu bạn còn thắc mắc gì liên quan, hãy liên hệ với Công ty Luật TNHH TLA để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.
——————————————————
Liên hệ Luật sư tư vấn:
Luật TLA là một trong những đơn vị luật sư hàng đầu, với đội ngũ luật sư, cán bộ nhiều kinh nghiệm trong các lĩnh vực hình sự, dân sự, doanh nghiệp, hôn nhân và gia đình,… Chúng tôi sẵn sàng hỗ trợ, giải đáp mọi thắc mắc về pháp lý của bạn. Nếu bạn còn thắc mắc về nội dung này, hãy liên hệ ngay với chúng tôi để được giải đáp thắc mắc.
1. Luật sư Vũ Thị Phương Thanh, Giám đốc Công ty Luật TNHH TLA, Đoàn Luật sư Hà Nội,
email: vtpthanh@tlalaw.vn;
2. Luật sư Trần Mỹ Lê, Chủ tịch HĐTV Công ty Luật TNHH TLA, Đoàn Luật sư Hà Nội;
email: tmle@tlalaw.vn
Địa chỉ: Tầng 7, số 06 Dương Đình Nghệ, Yên Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội
Website: https://tlalaw.vn/
Hotline: 090624646
_NTQC_