Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu hóa và sự phát triển mạnh mẽ của thị trường lao động, vấn đề đình công đã trở thành một hiện tượng phổ biến và thường xuyên diễn ra ở nhiều quốc gia. Đình công là quyền cơ bản của người lao động, cho phép họ thể hiện sự không hài lòng đối với điều kiện làm việc, lương bổng và các quyền lợi khác. Tuy nhiên, không phải mọi cuộc đình công đều được công nhận là hợp pháp. Đình công bất hợp pháp có thể phát sinh từ nhiều nguyên nhân, như thiếu thông báo, không tuân thủ quy trình hoặc vi phạm các quy định của pháp luật. Khi tham gia vào các cuộc đình công này, người lao động có thể phải đối mặt với những hậu quả nghiêm trọng, bao gồm sa thải, phạt tiền, và thậm chí là các biện pháp xử lý pháp lý.
- Khái niệm đình công bất hợp pháp
Theo Điều 198 Bộ luật Lao động năm 2019, đình công là sự ngừng việc tạm thời, tự nguyện và có tổ chức của người lao động nhằm đạt được yêu cầu trong quá trình giải quyết tranh chấp lao động, được thực hiện dưới sự lãnh đạo của tổ chức đại diện người lao động.
Mặc dù Bộ luật Lao động năm 2019 không nêu khái niệm cụ thể về đình công bất hợp pháp nhưng Điều 204 Bộ luật này đã liệt kê cụ thể 06 trường hợp được xem là đình công bất hợp pháp, bao gồm:
(i) Không thuộc trường hợp được phép đình công.
(ii) Không do tổ chức đại diện người lao động tổ chức và lãnh đạo đình công.
(iii) Vi phạm trình tự, thủ tục đình công.
(iv) Khi tranh chấp lao động tập thể về lợi ích đang được cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền giải quyết.
(v) Tiến hành đình công ở những nơi không được đình công.
(vi) Vẫn đình công khi đã có quyết định hoãn hoặc ngừng đình công của Chủ tịch Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh.
- Tham gia đình công bất hợp pháp bị xử lý thế nào?
Theo khoản 2 Điều 217 Bộ luật Lao động, khi đã có quyết định của Tòa án về cuộc đình công là bất hợp pháp thì tất cả người lao động tham gia đều phải ngừng đình công và quay trở lại làm việc. Nếu Tòa án đã xác định cuộc đình công là bất hợp pháp mà người lao động vẫn tiếp tục đình công, không chịu trở lại làm việc thì người lao động và tổ chức đại diện có thể bị xử lý như sau:
Thứ nhất, bị xử kỷ luật lao động.
Theo Điều 124 Bộ luật Lao động năm 2019, tùy vào mức độ của hành vi vi phạm và nội dung của nội quy lao động, người lao động tham gia đình công bất hợp pháp có thể bị xử lý kỷ luật lao động theo một trong các hình thức sau:
- Khiển trách.
- Kéo dài thời hạn nâng lương không quá 06 tháng.
- Cách chức.
- Sa thải.
Thứ hai, bồi thường thiệt hại.
Cũng theo khoản 2 Điều 217 Bộ luật Lao động, nếu cuộc đình công bất hợp pháp gây thiệt hại cho người sử dụng lao động thì tổ chức đại diện người lao động lãnh đạo đình công sẽ phải chịu trách nhiệm phải bồi thường thiệt hại.
Thứ ba, xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.
Căn cứ khoản 3 Điều 217 Bộ luật Lao động, việc xử phạt được đặt ra đối với những hành vi sau đây:
- Lợi dụng đình công gây mất trật tự, an toàn công cộng, làm tổn hại máy, thiết bị, tài sản của người sử dụng lao động.
- Có hành vi cản trở thực hiện quyền đình công, kích động, lôi kéo, ép buộc người lao động đình công.
- Trù dập, trả thù người tham gia đình công, người lãnh đạo cuộc đình công sẽ
Cụ thể mức phạt hành chính đối với các hành vi trên như sau:
| STT | Hành vi bị cấm | Mức phạt vi phạm |
| 1 | Cản trở việc thực hiện quyền đình công hoặc kích động, lôi kéo, ép buộc người lao động đình công. | Phạt 01 – 02 triệu đồng |
| 2 | Dùng bạo lực; hủy hoại máy, thiết bị, tài sản của người sử dụng lao động. | Phạt 01 – 02 triệu đồng |
| 3 | Xâm phạm trật tự, an toàn công cộng. | 300.000 đồng – 500.000 đồng |
| 4 | Trù dập, trả thù người lao động tham gia đình công, người lãnh đạo đình công. | 05 – 10 triệu đồng |
Nếu vi phạm có tính chất nghiêm trọng, đủ yếu tố cấu thành tội phạm theo Bộ luật Hình sự, người lao động tham gia đình công bất hợp pháp sẽ bị xử lý hình sự.
Như vậy, việc xử lý người lao động khi đình công bất hợp pháp không chỉ đơn thuần là một vấn đề pháp lý mà còn phản ánh sự cân bằng phức tạp giữa quyền lợi của người lao động và nhu cầu duy trì trật tự, kỷ cương trong môi trường làm việc. Qua nghiên cứu, chúng ta nhận thấy rằng việc hiểu rõ quyền lợi và nghĩa vụ của mình là vô cùng quan trọng đối với người lao động, nhằm tránh những rủi ro không đáng có. Đồng thời, việc các cơ quan chức năng, tổ chức công đoàn và nhà nước cần có những chính sách hợp lý và công bằng để bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho người lao động là điều cần thiết. Chính sách này không chỉ giúp giảm thiểu các tranh chấp mà còn tạo ra một môi trường làm việc công bằng, minh bạch và bền vững hơn.
————————————————
Liên hệ Luật sư tư vấn:
Luật TLA là một trong những đơn vị luật sư hàng đầu, với đội ngũ luật sư, cán bộ nhiều kinh nghiệm trong các lĩnh vực hình sự, dân sự, doanh nghiệp, hôn nhân và gia đình,… Chúng tôi sẵn sàng hỗ trợ, giải đáp mọi thắc mắc về pháp lý của bạn. Nếu bạn còn thắc mắc về nội dung này, hãy liên hệ ngay với chúng tôi để được giải đáp thắc mắc.
1. Luật sư Vũ Thị Phương Thanh, Giám đốc Công ty Luật TNHH TLA, Đoàn Luật sư Hà Nội,
email: vtpthanh@tlalaw.vn;
2. Luật sư Trần Mỹ Lê, Chủ tịch HĐTV Công ty Luật TNHH TLA, Đoàn Luật sư Hà Nội;
email: tmle@tlalaw.vn
Công ty Luật TNHH TLA
Địa chỉ: Tầng 7, số 6 Dương Đình Nghệ, Yên Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội
Website: https://tlalaw.com
Đinh Phương Thảo