Đảo nợ là gì?
Tại khoản 8 Điều 3 Nghị định 94/2018/NĐ-CP đã nêu rõ khái niệm đảo nợ như sau:
“Đảo nợ là việc thực hiện huy động vốn vay mới để trả trước một phần hoặc toàn bộ khoản nợ cũ.”.
Vậy, ta có thể hiểu rằng cách đảo nợ chính là việc chuyển một khoản vay cũ đã đến hạn trả nợ nhưng chưa có tiền trả của cá nhân hay doanh nghiệp thành một khoản vay mới.
Từ định nghĩa đảo nợ đã nêu trên, ta cũng có thể hiểu về khái niệm đảo nợ ngân hàng, cụ thể:
Đảo nợ ngân hàng là việc cá nhân hoặc doanh nghiệp chuyển một khoản vay cũ vay tại ngân hàng mà đến hạn trả nợ nhưng vẫn chưa có tiền trả sang một khoản vay mới tại ngân hàng đang nợ hiện tại hoặc tại ngân hàng khác.
Theo quy định tại thông tư số 39/2016/TT-NHNN, việc đảo nợ tại các ngân hàng là vi phạm pháp luật ngoại trừ 2 trường hợp ngoại lệ sau đây: n
Trường hợp chủ thể vay nợ dùng số tiền của khoản vay mới để trả các khoản lãi suất phát sinh trong thi công, xây dựng công trình. Khi đó, chi phí lãi suất vay tiền đã được tính trong dự toán xây dựng được cấp phép/ phê duyệt bởi cơ quan có thẩm quyền theo quy định pháp luật.
Trường hợp chủ thể vay nợ dùng khoản vay mới để chi trả cho các khoản nợ thuộc 3 trường hợp sau: Khoản vay chưa thực hiện cơ cấu thời hạn trả nợ Vay vốn phục vụ kinh doanh; thời hạn cho vay không vượt quá thời hạn của khoản vay cũ.
Hồ sơ thủ tục đảo nợ khách hàng cá nhân
Đầu tiên, bạn cần chuẩn bị một bộ hồ sơ đầy đủ. Danh sách các giấy tờ cần thiết bao gồm:
Các giấy tờ cá nhân photo như căn cước công dân, sổ hộ khẩu, giấy kết hôn hoặc giấy chứng nhận độc thân, và các giấy tờ gốc để đối chiếu khi cần.
Bộ hồ sơ vay vốn theo mẫu tại ngân hàng.
Bản sao hồ sơ vay vốn đối với khoản nợ cũ.
Bản sao được công chứng, chứng thực trong khoảng thời gian 06 tháng đối với những tài sản được sử dụng thế chấp như sổ đỏ, giấy chứng nhận sở hữu xe ô tô, và các tài liệu liên quan.
Hợp đồng thế chấp tài sản.
Giấy ghi khoản nợ trước đó.
Hồ sơ thủ tục đảo nợ đối với Doanh Nghiệp
Đối với khách hàng là doanh nghiệp, bạn cần bổ sung giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, có bản photo và công chứng, con dấu của doanh nghiệp để đóng dấu vào hợp đồng vay vốn.
Chú ý rằng các thủ tục và giấy tờ có thể thay đổi tùy theo ngân hàng và quy định cụ thể. Trước khi bắt đầu quy trình vay đảo nợ, nên liên hệ với ngân hàng để được tư vấn cụ thể và xác định các yêu cầu cụ thể cho giao dịch vay của bạn.
Các hình thức cho vay đảo nợ
Có 3 hình thức đảo nợ phổ biến trên thị trường hiện nay:
Vay đảo nợ tại cùng một ngân hàng
Đây là hình thức vay đảo nợ đầu tiên và cũng đang diễn ra rất phổ biến trên thị trường. Khách hàng sẽ tiến hành đăng ký vay mới tại cùng ngân hàng – nơi bạn đang có 1 khoản vay cũ – nhằm mục đích thanh toán khoản tiền nợ trước đó.
Các ngân hàng lựa chọn phương thức đảo nợ để hạn chế tiền ra khỏi sự quản lý của tổ chức. Phương pháp được đánh giá cao về sự an toàn và hoàn hảo cho cả doanh nghiệp hay các khách hàng có nhu cầu.
Lưu ý: Bạn không thể dùng danh nghĩa của mình để vay một khoản tiền mới mà một cá nhân hoặc pháp nhân khác sẽ được lựa chọn để đứng tên hợp đồng vay vốn mới. Sau khi hồ sơ vay vốn được xét duyệt và dòng tiền rót về thành công, bạn sẽ sử dụng số tiền này để thanh toán cho khoản vay cũ.
Khách hàng được hưởng mức lãi suất ưu đãi và hấp dẫn hơn từ ngân hàng và đảm bảo thời gian vay vốn được kéo dài, thoải mái, ít bị áp lực về thời hạn trả nợ.
Vay đảo nợ từ các đơn vị tài chính bên ngoài
Hình thức này hiện nay cũng được đông đảo khách hàng áp dụng:
Theo đó, khi khoản nợ cũ tại ngân hàng đến hạn, bạn sẽ vay nóng tại tổ chức tài chính bên ngoài một số tiền để thanh toán trước khoản nợ, rồi bạn lại tiếp tục vay mới tại ngân hàng mà bạn vừa trả nợ xong để có tiền thanh toán cho các tổ chức tài chính bên ngoài.
Đặc điểm: Hầu hết các đơn vị tài chính bên ngoài cung cấp khoản vay với số tiền lớn kèm theo mức lãi suất cao, thời hạn ngắn. Cho nên hình thức đảo nợ này chỉ là một biện pháp tạm thời giúp cá nhân/ doanh nghiệp kịp thời xoay dòng tiền để trả nợ cũng như kéo dài thời gian vay vốn.
Nếu vay tiền từ đơn vị ngoài lâu ngày, vay nhưng không dùng tiền để trả nợ như ý định ban đầu thì bạn dễ rơi vào tình trạng rủi ro tài chính, số nợ tăng lên nhanh chóng tạo ra áp lực trả nợ càng lớn.
Vay chuyển từ ngân hàng này sang ngân hàng khác
Hình thức này thường áp dụng cho những trường hợp chủ thể vay vốn biết được tại ngân hàng khác có một khoản vay với mức lãi suất hấp dẫn hơn. Khi đó, họ sẽ vay tiền từ ngân hàng mới để tất toán hợp đồng nợ tại ngân hàng cũ.
Nếu lựa chọn vay theo hình thức này thì hợp đồng vay nợ đã được chuyển từ ngân hàng này sang một ngân hàng khác. Thời gian vay vốn bị kéo dài cùng với cơ hội hưởng một mức lãi suất hấp dẫn hơn theo quy định của ngân hàng mới.
Những ưu, nhược điểm của hoạt động đảo nợ
Ưu điểm
Hoạt động vay đảo nợ hiện nay thường diễn ra tại hầu hết các tổ chức tín dụng, ngân hàng,… Chủ thể vay vốn quan tâm đến hình thức này nhờ vào những ưu điểm nổi bật sau đây:
Vay đảo nợ giúp giảm thiểu tình trạng nợ xấu của doanh nghiệp: Bởi vì doanh nghiệp đã kịp thời thanh toán khoản nợ đến hạn đối với ngân hàng, doanh nghiệp tránh khỏi nguy cơ bị liệt kê vào danh sách nợ xấu tín dụng. Thực tế việc có tên trong danh sách này sẽ ảnh hưởng khá nhiều và theo chiều hướng tiêu cực: Tổ chức gặp khó khăn trong việc đăng ký vay vốn cho các lần tiếp theo tại hầu hết các các ngân hàng trên thị trường. Chưa kể khoản nợ mới vay còn ược xếp vào danh sách nợ tốt, không ảnh hưởng đến cá nhân hay doanh nghiệp.
Đảo nợ giúp dòng tiền được luân chuyển liên tục, giúp công việc kinh doanh của doanh nghiệp đảm bảo hơn, có thể thuận lợi vượt qua cơn khủng hoảng về tài chính, tiếp tục đầu tư.
Đảo nợ về bản chất cũng là một khoản vay mới, chủ thể vay vốn có cơ hội được vay với mức lãi suất thấp và thời gian vay được tính lại từ đầu.
Hạn chế
Dưới đây là nhược điểm mà bạn không thể bỏ qua trước khi quyết định có nên vay đảo nợ hay không:
Nguy cơ về nợ xấu: Vay đảo nợ sẽ giúp bạn thanh toán khoản nợ trước đó kịp thời và tránh nguy cơ bị rơi vào danh sách nợ xấu. Tuy nhiên, bạn vẫn đang ở trạng thái thiếu nợ với một hợp đồng vay nợ mới, nếu không có sự kiểm soát phù hợp thì nguy cơ rơi vào nợ xấu vẫn rất cao.
Rủi ro về trách nhiệm dân sự và hình sự: Việc vay đảo nợ tại các tổ chức tín dụng phải được tiến hành dựa trên những quy định, hướng dẫn của Ngân hàng Nhà nước và Chính phủ. Tuy nhiên, hệ thống các quy phạm hiện nay còn khá lỏng lẻo, nếu không cẩn thận, bạn sẽ dễ dàng có các hành vi vi phạm pháp luật. Từ đó, bạn sẽ phải gánh chịu các trách nhiệm dân sự, hình sự khác,…
Việc vay đảo nợ thường xuyên có thể dẫn đến tâm lý phụ thuộc dành cho các chủ doanh nghiệp. Vì chỉ cần đi vay một khoản mới để trả khoản cũ là tổ chức lại tiếp tục có thời gian đầu tư kiếm lời thay vì phải chịu áp lực trả nợ khi đến hạn. Ngoài ra, điều này sẽ làm việc phản ánh tình hình kinh doanh của các công ty thiếu sự chính xác. Khi đó các đơn vị tài chính, tổ chức tín dụng khác có thể gặp khó khăn trong việc đánh giá hồ sơ.
Kết luận
Nhìn tổng thể, các quy định pháp luật hiện hành về đảo nợ ngân hàng đã xác định rõ ràng phạm vi, điều kiện và ngoại lệ được phép áp dụng. Điều này góp phần đảm bảo tính minh bạch, hạn chế việc lạm dụng vay vốn mới để che giấu nợ xấu, đồng thời bảo vệ sự an toàn của hệ thống tín dụng. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy vẫn tồn tại nhiều vấn đề đặt ra. Thứ nhất, khung pháp lý còn khá chặt chẽ trong khi nhu cầu đảo nợ trên thị trường là rất lớn, dẫn đến tình trạng khách hàng tìm đến các tổ chức tài chính phi chính thức với lãi suất cao, làm gia tăng rủi ro tài chính. Thứ hai, quy định hiện nay chủ yếu dừng ở mức nguyên tắc, chưa có hướng dẫn chi tiết về cơ chế giám sát, xử lý vi phạm hoặc các biện pháp phòng ngừa nợ chồng nợ. Thứ ba, trong bối cảnh hoạt động sản xuất – kinh doanh chịu nhiều biến động, đặc biệt khi nền kinh tế gặp khó khăn, việc giới hạn quá mức hoạt động đảo nợ có thể làm hạn chế khả năng phục hồi của doanh nghiệp.
Như vậy, mặc dù pháp luật đã có những quy định nhất định để điều chỉnh hoạt động đảo nợ, song vẫn còn những bất cập cần được tiếp tục nghiên cứu và hoàn thiện. Việc cân bằng giữa mục tiêu kiểm soát rủi ro hệ thống và hỗ trợ nhu cầu vốn chính đáng của cá nhân, doanh nghiệp là vấn đề then chốt trong quá trình hoàn thiện chính sách pháp luật về đảo nợ ngân hàng.
Liên hệ Luật sư tư vấn:
Liên hệ Luật sư tư vấn: Luật TLA là một trong những đơn vị luật sư hàng đầu, với đội ngũ luật sư, cán bộ nhiều kinh nghiệm trong các lĩnh vực hình sự, dân sự, doanh nghiệp, hôn nhân và gia đình,… Chúng tôi sẵn sàng hỗ trợ, giải đáp mọi thắc mắc về pháp lý của bạn. Nếu bạn còn thắc mắc về nội dung này, hãy liên hệ ngay với chúng tôi để được giải đáp thắc mắc.
1. Luật sư Vũ Thị Phương Thanh, Giám đốc Công ty Luật TNHH TLA, Đoàn Luật sư Hà Nội,
email: vtpthanh@tlalaw.vn;
2. Luật sư Trần Mỹ Lê, Chủ tịch HĐTV Công ty Luật TNHH TLA, Đoàn Luật sư Hà Nội;
email: tmle@tlalaw.vn
Địa chỉ: Tầng 7, số 06 Dương Đình Nghệ, Yên Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội
Website: https://tlalaw.vn/
Hotline: 0906246464
Khương Ngọc Lan