Trong Luật Bảo vệ môi trường mới nhất, tín chỉ Carbon đã chính thức được ghi nhận và quy định cụ thể hơn trong các văn bản liên quan khác. Trong bài viết này, TLA sẽ cung cấp cho bạn một số thông tin hữu ích về tín chỉ Carbon.
1. Tín chỉ Carbon là gì?
Tín chỉ Carbon là chứng nhận để giao dịch thương mại và thể hiện quyền phát thải lượng khí nhà kính, cụ thể là khí CO2. Nó đại diện cho quyền phát thải một tấn CO2 hoặc một lượng khí nhà kính khác tương đương với 1 tấn CO2 (tCO2e) vào bầu khí quyển.
Tín chỉ Carbon là giấy phép hoặc chứng chỉ có thể mua bán, cung cấp cho người nắm giữ tín chỉ quyền phát thải một tấn carbon dioxide hoặc tương đương với một loại khí nhà kính khác.
Tín chỉ Carbon là chứng nhận để giao dịch thương mại và thể hiện quyền phát thải lượng khí nhà kính, cụ thể là khí CO2.
Về mặt pháp lý, Khoản 35 Điều 3 Luật Bảo vệ môi trường 2020 có quy định về tín carbon như sau:
“Tín chỉ các-bon là một loại chứng nhận có thể sở hữu hoặc mua bán sở hữu quyền phát thải một tấn khí carbon dioxide (CO2) hoặc một tấn khí carbon dioxide (CO2) tương đương”.
Ở Việt Nam hiện nay cũng có một sàn giao dịch tín chỉ Carbon ASEAN (CCTPA). Đây là sàn giao dịch tín chỉ carbon đầu tiên tại Việt Nam hướng tới nền kinh tế carbon thấp và có tốc độ phát triển vượt bậc.
Tại Điều 16 Nghị định 06/2022/NĐ-CP, Chính phủ đã quy định về đối tượng được phép tham gia thị trường carbon ở Việt Nam như:
– Các cơ sở thuộc danh mục lĩnh vực, cơ sở phát thải khí nhà kính phải kiểm soát và thống kê khí nhà kính do Thủ tướng Chính phủ ban hành
– Tổ chức muốn tham gia thực hiện cơ chế trao đổi bù trừ tín chỉ các bon trong nước, ngoài nước phải phù hợp với quy định, pháp luật, điều ước mà nước cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã ký và tham gia.
– Các tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động đầu tư, kinh doanh có hạn ngạch phát thải khí nhà kính, tín chỉ các-bon trên thị trường các-bon.
Mục tiêu chính của việc tạo ra tín chỉ carbon là giảm lượng khí thải carbon dioxide và các loại khí nhà kính khác từ các hoạt động công nghiệp, nhằm giảm tác động của hiện tượng nóng lên toàn cầu.
2. Thị trường tín chỉ Carbon là gì?
Thị trường tín chỉ carbon là một cơ chế giao dịch được thiết kế nhằm giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu thông qua việc quản lý lượng phát thải khí nhà kính, trong đó chủ yếu là carbon dioxide (CO2). Hệ thống này cho phép các tổ chức, doanh nghiệp hoặc cá nhân mua và bán các quyền phát thải khí nhà kính dưới dạng tín chỉ carbon. Mỗi tín chỉ carbon đại diện cho một tấn CO2 hoặc lượng tương đương của một loại khí nhà kính khác được giảm thiểu, loại bỏ hoặc ngăn chặn phát thải.
Các tổ chức có lượng phát thải thấp hơn giới hạn cho phép hoặc thực hiện các dự án giảm phát thải, như trồng rừng, sản xuất năng lượng tái tạo hoặc áp dụng công nghệ sạch, có thể tạo ra tín chỉ carbon. Những tín chỉ này sau đó có thể được bán trên thị trường cho các tổ chức khác có nhu cầu bù đắp lượng phát thải của mình, thường là những tổ chức gặp khó khăn trong việc giảm phát thải nội bộ.
Khi một tín chỉ carbon được sử dụng để bù đắp lượng phát thải, nó trở thành một khoản bù đắp và không thể được mua bán lại. Điều này đảm bảo rằng tín chỉ đã hoàn thành vai trò giảm thiểu tác động của khí nhà kính trong khí quyển. Thị trường tín chỉ carbon không chỉ đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy các hoạt động giảm phát thải mà còn khuyến khích đầu tư vào các dự án xanh, góp phần xây dựng một nền kinh tế bền vững hơn. Hệ thống này cũng tạo điều kiện cho các nước, doanh nghiệp, và cá nhân phối hợp trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu ở quy mô toàn cầu.
3. Cơ chế hoạt động của thị trường tín chỉ Carbon
Cơ chế hoạt động của thị trường tín chỉ carbon được thiết kế một cách chặt chẽ, với sự giám sát của chính phủ hoặc các tổ chức quốc tế nhằm đảm bảo mục tiêu kiểm soát và giảm phát thải khí nhà kính trên quy mô lớn. Trọng tâm của cơ chế này là việc thiết lập một giới hạn tối đa (hay còn gọi là “trần phát thải”) về lượng khí nhà kính, thường được tính theo tấn carbon dioxide (CO2) hoặc tương đương, mà các doanh nghiệp hoặc tổ chức có thể phát thải trong một năm.
Các doanh nghiệp sẽ được phân bổ một lượng tín chỉ carbon tương ứng với hạn mức phát thải của họ. Những tín chỉ này có thể được cấp miễn phí, đặc biệt trong giai đoạn đầu triển khai, hoặc được bán thông qua các cuộc đấu giá công khai. Nếu một doanh nghiệp phát thải vượt mức cho phép, họ buộc phải mua thêm tín chỉ carbon trên thị trường hoặc thực hiện các biện pháp bù đắp, chẳng hạn như đầu tư vào các dự án bảo vệ môi trường hay giảm phát thải ở nơi khác. Ngược lại, nếu doanh nghiệp phát thải ít hơn hạn mức được cấp, họ có thể giữ lại số tín chỉ chưa sử dụng hoặc bán chúng cho các doanh nghiệp khác đang cần.
Số lượng tín chỉ carbon trên thị trường không phải là vô hạn. Thực tế, để phù hợp với các mục tiêu cắt giảm phát thải toàn cầu, tổng số tín chỉ được phát hành sẽ giảm dần theo thời gian. Theo Diễn đàn Kinh tế Thế giới, điều này được thiết kế để tạo áp lực ngày càng lớn lên các doanh nghiệp, buộc họ phải giảm phát thải thông qua việc áp dụng các công nghệ sạch hơn hoặc cải tiến quy trình sản xuất. Khi nguồn cung tín chỉ giảm, giá trị của chúng trên thị trường sẽ tăng lên, khuyến khích các doanh nghiệp chuyển đổi sang các phương pháp sản xuất bền vững nhằm tránh chi phí ngày càng cao từ việc mua tín chỉ.
Về lâu dài, hệ thống này không chỉ nhằm thúc đẩy các doanh nghiệp giảm phát thải mà còn tạo động lực mạnh mẽ cho sự đổi mới trong các công nghệ xanh. Khi các công nghệ này trở nên phổ biến hơn, chi phí của chúng sẽ giảm, làm cho việc áp dụng các phương pháp sản xuất bền vững trở thành một lựa chọn khả thi về mặt kinh tế. Đồng thời, điều này cũng góp phần xây dựng một nền kinh tế toàn cầu ít carbon hơn, phù hợp với các mục tiêu chống biến đổi khí hậu đã được đề ra trên các diễn đàn quốc tế.
4. Lợi ích của thị trường tín chỉ Carbon
Thúc đẩy phát triển bền vững
Thị trường tín chỉ carbon đóng vai trò là cầu nối quan trọng trong việc tạo ra nguồn thu nhập mới cho các dự án và hoạt động giảm phát thải khí nhà kính. Những dự án như trồng rừng, bảo vệ rừng, cải tạo đất hoặc phát triển năng lượng tái tạo đều có cơ hội nhận được nguồn vốn từ việc bán tín chỉ carbon. Những nguồn tài chính này không chỉ giúp duy trì các hoạt động bảo vệ môi trường mà còn cải thiện sinh kế cho cộng đồng địa phương tham gia vào các dự án này.
Thị trường carbon cũng thúc đẩy sự hợp tác quốc tế trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu. Các quốc gia phát triển có thể mua tín chỉ carbon từ các quốc gia đang phát triển – nơi chi phí giảm phát thải thường thấp hơn. Điều này không chỉ giúp các quốc gia giàu có đạt được mục tiêu phát thải mà còn cung cấp nguồn lực tài chính để các quốc gia đang phát triển đầu tư vào các sáng kiến bền vững, thực hiện cam kết khí hậu và tăng cường năng lực chống chịu trước các tác động của biến đổi khí hậu.
Giảm phát thải khí nhà kính
Một trong những lợi ích chính của thị trường tín chỉ carbon là tạo động lực kinh tế mạnh mẽ cho các doanh nghiệp và tổ chức giảm phát thải khí nhà kính. Những doanh nghiệp phát thải vượt quá hạn ngạch được cấp buộc phải mua tín chỉ carbon, điều này khuyến khích họ tìm kiếm các giải pháp thay thế hiệu quả hơn như áp dụng công nghệ sạch, cải tiến dây chuyền sản xuất, hoặc chuyển đổi sang các nguồn năng lượng tái tạo.
Khi giá tín chỉ carbon tăng lên, chi phí cho việc phát thải ngày càng cao, tạo ra áp lực chuyển đổi sang nền kinh tế trung hòa carbon. Xu hướng này không chỉ thúc đẩy việc sử dụng năng lượng sạch mà còn góp phần giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch, góp phần hướng tới một tương lai phát triển bền vững hơn.
Tăng cường hiệu quả kinh tế
Thị trường tín chỉ carbon được xem như một công cụ chính sách hiệu quả, cho phép giảm phát thải khí nhà kính với chi phí thấp nhất. Bằng cách định giá carbon, hệ thống này giúp các doanh nghiệp và quốc gia phân bổ nguồn lực một cách tối ưu, tập trung vào những biện pháp giảm phát thải có chi phí thấp nhất trước.
Hơn nữa, thị trường này thúc đẩy sự minh bạch và hiệu quả trong quản lý khí nhà kính. Việc áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế cho tín chỉ carbon, đặc biệt là tín chỉ carbon rừng, giúp xác định một cách chính xác lượng khí nhà kính được giảm thiểu từ mỗi dự án. Điều này tạo sự tin cậy cho các bên tham gia và đảm bảo tính minh bạch cho toàn bộ hệ thống.
Thúc đẩy đầu tư và cải thiện niềm tin của người dân với Nhà nước
Sở hữu tín chỉ carbon rừng là một cách thể hiện cam kết của doanh nghiệp hoặc tổ chức đối với bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Những doanh nghiệp tham gia thị trường này không chỉ cải thiện hình ảnh công ty mà còn thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư ưu tiên tiêu chí ESG (môi trường, xã hội và quản trị).
Các tiêu chuẩn tín chỉ carbon rừng còn góp phần thúc đẩy đầu tư vào các dự án bảo vệ và trồng rừng, tạo ra một môi trường đầu tư minh bạch và an toàn hơn. Đồng thời, chúng đóng vai trò quan trọng trong việc ứng phó với biến đổi khí hậu bằng cách đảm bảo rằng các dự án giảm phát thải được triển khai một cách hiệu quả và đáng tin cậy.
Góp phần giải quyết các thách thức toàn cầu
Cuối cùng, thị trường tín chỉ carbon không chỉ hỗ trợ các mục tiêu giảm phát thải quốc gia mà còn đóng vai trò quan trọng trong nỗ lực ứng phó với biến đổi khí hậu – một trong những thách thức lớn nhất của nhân loại. Bằng cách khuyến khích sự đổi mới, đầu tư và hợp tác toàn cầu, thị trường này là công cụ quan trọng để thúc đẩy sự chuyển đổi sang một tương lai kinh tế bền vững, cân bằng giữa phát triển và bảo vệ môi trường.
Như vậy, tín chỉ carbon là một công cụ quan trọng trong nỗ lực giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu, đóng vai trò thúc đẩy phát triển bền vững và chuyển đổi sang nền kinh tế trung hòa carbon. Đây là giải pháp tối ưu để cân bằng giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường, góp phần xây dựng một tương lai bền vững cho hành tinh.
Liên hệ Luật sư tư vấn:
Luật TLA là một trong những đơn vị luật sư hàng đầu, với đội ngũ luật sư, cán bộ nhiều kinh nghiệm trong các lĩnh vực hình sự, dân sự, doanh nghiệp, hôn nhân và gia đình,… Chúng tôi sẵn sàng hỗ trợ, giải đáp mọi thắc mắc về pháp lý của bạn. Nếu bạn còn thắc mắc về nội dung này, hãy liên hệ ngay với chúng tôi để được giải đáp thắc mắc.
1. Luật sư Vũ Thị Phương Thanh, Giám đốc Công ty Luật TNHH TLA, Đoàn Luật sư Hà Nội,
email: vtpthanh@tlalaw.vn;
2. Luật sư Trần Mỹ Lê, Chủ tịch HĐTV Công ty Luật TNHH TLA, Đoàn Luật sư Hà Nội;
email: tmle@tlalaw.vn
Địa chỉ: Tầng 7, số 06 Dương Đình Nghệ, Yên Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội
Website: https://tlalaw.vn/
Hotline: 0906246464
_Đoàn Huyền My_