- Thông tin của các bên
- Nguyên đơn:
- Bà Phan T G, sinh năm 1953
- Ông Võ V B, sinh năm 1950
Cùng cư trú: Tổ 10, ấp Đồng Ky, xã Quốc Thái, huyện An Phú, tỉnh An Giang
- Bị đơn: Ông Trịnh V S, sinh năm 1988
Thường trú: Khóm 5, Phường Châu Phú A, TP Châu Đốc, tỉnh An Giang.
Cứ trú tại: Tổ 10, ấp Đồng Ky, xã Quốc Thái, Huyện An Phú, tỉnh An Giang.
- Tóm tắt nội dung
Năm 2015, vợ chồng bà Phan Thị G và ông Võ Văn B xây dựng một nhà kho diện tích 853m² trên phần đất của mình. Đến tháng 2/2017, khi ông Trịnh Văn S xây dựng nhà liền kề, bà G phát hiện vách nhà kho xuất hiện nhiều vết nứt dài từ 0,5 đến 1m, rộng 1 – 5mm, móng phía sau cũng bị nứt, còn mái tôn và máng xối bị hư hỏng do vật liệu xây dựng rơi xuống. Ngoài ra, ông S còn xây dựng công trình lấn sang đất của bà G diện tích 3,6m² theo giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đứng tên bà G và ông B. Vì vậy, bà G khởi kiện yêu cầu ông S bồi thường 131 triệu đồng chi phí khắc phục thiệt hại và tháo dỡ phần công trình trả lại đất. Sau đó, tại phiên tòa, bà rút bớt yêu cầu, chỉ buộc bồi thường hơn 45 triệu đồng chi phí thay mái tôn, máng xối và trả lại diện tích đất đã lấn chiếm. Về phía mình, ông S thừa nhận có lấn đất nhưng cho rằng do nhầm lẫn ranh giới, đồng ý bồi thường bằng tiền với giá 2 triệu đồng/m², chỉ chấp nhận bồi thường phần mái tôn bị ảnh hưởng, không đồng ý với yêu cầu về vết nứt tường. Ông Bùi Văn Hiệp – nhà thầu xây dựng cho rằng mình không có trách nhiệm trong tranh chấp này.
- Nhận định của Toà án
- Về tố tụng
- Tòa thụ lý vụ án đúng quy định, căn cứ kết quả đo đạc cuối cùng ngày 28/6/2018.
- Đơn kiện bổ sung của nguyên đơn đối với ông Bùi Văn Hiệp không vượt quá phạm vi khởi kiện, được chấp nhận.
- Phần đất bà G lấn sang đất ông Dũng không liên quan nên không giải quyết.
- Xác định ông Võ Văn B và Võ Văn Bão là cùng một người.
- Ông Hiệp có đơn xin xét xử vắng mặt, được chấp nhận.
- Đơn phản tố của ông S nộp trễ, chưa nộp tạm ứng án phí, không xem xét.
- Ông S nhiều lần khiếu nại, có yêu cầu áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời nhưng sau đó rút lại, nên không xem xét.
- Về quan hệ pháp luật tranh chấp
- Quan hệ tranh chấp: “Tranh chấp quyền sử dụng đất và bồi thường thiệt hại do công trình xây dựng gây ra”.
- Về thời hiệu
- Tranh chấp đất đai: không áp dụng thời hiệu.
- Yêu cầu bồi thường thiệt hại: còn trong thời hiệu.
- Về nội dung
- Ông S thừa nhận lấn đất 3,6 m² và làm hư mái tole, đồng ý bồi thường đất 2.000.000 đ/m² và mái tole theo giám định.
- Kết quả giám định xác định: mái tole hư hỏng do công trình ông S, vết nứt tường là do co ngót vữa, không phải do công trình của ông S.
- Buộc ông S bồi thường chi phí thay mái tole, máng xối: 16.066.088 đồng.
- Về đất lấn chiếm: công trình đã hoàn thành nên không thể buộc tháo dỡ, công nhận sự tự nguyện bồi thường bằng tiền 7.200.000 đồng.
- Về yêu cầu vượt phạm vi khởi kiện
- Yêu cầu buộc khắc phục vết nứt tường là vượt quá phạm vi khởi kiện ban đầu, không chấp nhận.
- Vết nứt tường không phải do công trình ông S, nên không bồi thường.
- Về kết quả kiểm định
- Nguyên đơn không có ý kiến trong thời hạn hợp lệ, việc tự ý liên hệ để điều chỉnh kết quả giám định là trái quy định.
- Tòa công nhận kết quả giám định làm căn cứ xét xử.
- Về lỗi của bị đơn
- Ông S xây dựng khi công trình đã hoàn thành phần thô mới phát hiện lấn chiếm, xác định lỗi là vô ý, không phải cố ý.
- Về diện tích lấn chiếm
- Diện tích 3,6 m² nhưng trải dài 32,65 m, lấn chiếm nhỏ, tạo thành hình tam giác.
- Phần đất lấn chiếm cặp sát tường nhà nguyên đơn, khó thi hành nếu buộc tháo dỡ.
- Nguyên tắc chung: lấn chiếm đất thì phải trả lại.
- Trường hợp này: công trình đã hoàn thành, liền kề nhà nguyên đơn nên buộc bồi thường giá trị đất, đảm bảo bản án có thể thi hành.
- Về tiếp tục xây dựng
- Ông S muốn tiếp tục xây dựng thì phải liên hệ UBND huyện và cơ quan quản lý chuyên môn để xin phép.
- Về chi phí tố tụng
- Chi phí giám định: 7.005.500 đồng do bà G nộp, buộc ông S chịu.
- Chi phí đo đạc, thẩm định: 3.000.000 đồng do bà G nộp, buộc ông S hoàn trả.
- Chi phí đo đạc khác: 2.035.000 đồng + 500.000 đồng do ông S chịu.
- Về án phí
- Yêu cầu của bà G được chấp nhận một phần.
- Bà G và ông S đều trên 60 tuổi nên được miễn án phí dân sự sơ thẩm.
- Ông S phải chịu nghĩa vụ án phí theo phần trách nhiệm.
- Nhận xét và bình luận
- Về xác định quan hệ tranh chấp
Tòa án đã xác định đúng quan hệ pháp luật, bao gồm cả tranh chấp quyền sử dụng đất và bồi thường thiệt hại do công trình xây dựng gây ra. Đây là điểm quan trọng vì tránh bỏ sót yêu cầu hoặc xác định sai quan hệ, dẫn đến thụ lý sai thẩm quyền.
- Về giải quyết phần đất lấn chiếm
- Về nguyên tắc, hành vi lấn chiếm đất phải buộc trả lại hiện trạng. Tuy nhiên, Tòa chấp nhận phương án bồi thường giá trị quyền sử dụng đất do đặc thù vụ án: diện tích lấn chiếm nhỏ, công trình đã hoàn thiện, việc tháo dỡ khó thi hành.
- Cách giải quyết này dựa trên tính khả thi của bản án và phù hợp với thực tiễn thi hành án dân sự. Tuy nhiên, điều này cũng đặt ra vấn đề: nếu coi bồi thường bằng tiền thay thế cho việc trả lại đất, có thể tạo tiền lệ cho các trường hợp cố tình lấn chiếm sau khi xây dựng kiên cố.
- Về xác định thiệt hại công trình
- Tòa án dựa vào kết quả giám định để loại trừ trách nhiệm bồi thường phần nứt tường. Điều này cho thấy vai trò quan trọng của giám định tư pháp trong giải quyết tranh chấp xây dựng.
- Tuy nhiên, việc nguyên đơn không đồng ý nhưng không phản bác đúng thủ tục cho thấy sự hạn chế trong kỹ năng tố tụng của đương sự.
- Về yêu cầu vượt quá phạm vi khởi kiện
- Tòa từ chối yêu cầu “buộc bị đơn khắc phục vết nứt tường” vì vượt phạm vi ban đầu, căn cứ khoản 1 Điều 244 BLTTDS 2015. Quyết định này chính xác về tố tụng, bảo đảm sự ổn định của phạm vi xét xử.
- Về tính công bằng và thực tiễn
- Bản án chấp nhận một phần yêu cầu của nguyên đơn, vừa bảo đảm quyền lợi của họ (bồi thường tiền, xác định rõ phần đất bị lấn), vừa bảo đảm khả năng thi hành án (không buộc tháo dỡ).
- Tuy nhiên, có thể tranh luận rằng nguyên tắc “lấn chiếm đất phải trả lại” nên được áp dụng triệt để để ngăn ngừa tình trạng cố ý lấn chiếm rồi hợp thức hóa bằng tiền.
h Liên hệ Luật sư tư vấn:
Liên hệ Luật sư tư vấn: Luật TLA là một trong những đơn vị luật sư hàng đầu, với đội ngũ luật sư, cán bộ nhiều kinh nghiệm trong các lĩnh vực hình sự, dân sự, doanh nghiệp, hôn nhân và gia đình,… Chúng tôi sẵn sàng hỗ trợ, giải đáp mọi thắc mắc về pháp lý của bạn. Nếu bạn còn thắc mắc về nội dung này, hãy liên hệ ngay với chúng tôi để được giải đáp thắc mắc.
1. Luật sư Vũ Thị Phương Thanh, Giám đốc Công ty Luật TNHH TLA, Đoàn Luật sư Hà Nội,
email: vtpthanh@tlalaw.vn;
2. Luật sư Trần Mỹ Lê, Chủ tịch HĐTV Công ty Luật TNHH TLA, Đoàn Luật sư Hà Nội;
email: tmle@tlalaw.vn
Địa chỉ: Tầng 7, số 06 Dương Đình Nghệ, Yên Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội
Website: https://tlalaw.vn/
Hotline: 0906246464
Khương Ngọc Lan