Trong thời đại số hóa, các giao dịch tài chính được thực hiện nhanh chóng chỉ qua vài thao tác chạm. Tuy nhiên, sự tiện lợi ấy cũng tiềm ẩn rủi ro, đặc biệt là các trường hợp chuyển tiền nhầm – một sự cố không hiếm gặp. Khi đó, vai trò của ngân hàng không chỉ là đơn vị trung gian xử lý giao dịch, mà còn là tổ chức chịu trách nhiệm hỗ trợ khách hàng, bảo đảm tính minh bạch và an toàn thông tin.
1. Quy trình xử lý giao dịch chuyển nhầm
2.1 Tiếp nhận và xác minh thông tin khiếu nại
– Căn cứ pháp lý: Khoản 4 Điều 36 Thông tư 23/2010/TT-NHNN quy định về xử lý lệnh thanh toán sai địa chỉ, sai tên hoặc số tài khoản.
– Ngân hàng có trách nhiệm tiếp nhận và xử lý khiếu nại của khách hàng về giao dịch chuyển nhầm.
– Phải xác minh thông tin giao dịch, kiểm tra hệ thống và phối hợp với các bên liên quan để hỗ trợ xử lý.
2.2 Phong tỏa tài khoản người nhận (nếu cần)
– Thông tư 23/2010/TT-NHNN cho phép ngân hàng xử lý lệnh sai bằng cách phong tỏa tài khoản và hoàn trả, tuy nhiên, phải đảm bảo tuân thủ quy trình nội bộ và có căn cứ pháp luật rõ ràng.
– Nếu tiền chưa bị rút, ngân hàng có thể tạm thời phong tỏa tài khoản để ngăn chặn dòng tiền được sử dụng sai mục đích.
– Tuy nhiên, việc phong tỏa phải tuân thủ quy trình nội bộ và có căn cứ rõ ràng.
2.3 Hỗ trợ thu hồi tiền
– Căn cứ pháp lý: Điều 579 và Điều 580 Bộ luật Dân sự 2015
– Ngân hàng không có quyền được tự ý thu hồi tiền tự tài khoản người nhận.
– Ngân hàng có trách nhiệm liên hệ với người nhận để đề nghị hoàn trả.
– Trong trường hợp người nhận không hợp tác, ngân hàng có thể hỗ trợ khách hàng khởi kiện dân sự để đòi lại tiền nếu thấy người nhận không hợp tác.
2.4 Trách nhiệm bồi thường
– Nếu lỗi chuyển nhầm là do hệ thống ngân hàng hoặc nhân viên ngân hàng, ngân hàng có thể phải bồi thường thiệt hại cho khách hàng theo quy định của Bộ luật Dân sự.
– Nếu lỗi do khách hàng nhập sai thông tin, ngân hàng không có trách nhiệm bồi thường nhưng vẫn phải hỗ trợ xử lý.
2. Bảo mật và an toàn thông tin trong giao dịch
Theo Nghị định 117/2018/NĐ-CP về việc giữ bí mật, cung cấp thông tin khách hàng của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài và Luật các tổ chức tín dụng, ngân hàng hiện hành có nghĩa vụ:
– Giữ bí mật thông tin khách hàng , bao gồm:
- Thông tin cá nhân (họ tên, số CCCD, địa chỉ,…)
- Thông tin tài khoản, số dư, lịch sử giao dịch,…
– Không cung cấp thông tin khách hàng cho bên thứ ba nếu:
- Chưa được sự đồng ý bằng văn bản của khách hàng.
- Chư có yêu cầu cho phép bằng văn bản từ Cơ quan nhà nước có thẩm quyền như Tòa án, Công an,…
– Ngân hàng phải áp dụng các biện pháp kỹ thuật để đảm bảo tính toàn vẹn và bảo mật của hệ thống giao dịch:
- Mã hóa dữ liệu
- Xác thực hai lớp (OTP, sinh trắc học,…)
- Giám sát truy cập và phát hiện hành vi bất thường.
3. Trách nhiệm pháp lý xảy ra
– Trường hợp người nhận tiền không trả lại :
Theo Điều 176 Bộ luật Hình sự 2015 quy định như sau: Người nào cố tình không trả lại tài sản bị giao nhầm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội chiếm giữ trái phép tài sản .
Ngoài ra, người nhận tiền có thể bị phạt tiền, cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù tùy theo mức độ vi phạm.
– Trường hợp ngân hàng không hỗ trợ
Căn cứ theo Luật Các tổ chức tín dụng hiện hành, ngân hàng phải đảm bảo quyền lợi hợp pháp của khách hàng, có trách nhiệm xử lý khiếu nại, tranh chấp phát sinh từ giao dịch.
Nếu ngân hàng không thực hiện đầy đủ trách nhiệm hỗ trợ khách hàng, có thể bị xem là vi phạm nghĩa vụ cung cấp dịch vụ.
Giao dịch chuyển tiền nhầm tuy đơn giản về mặt kỹ thuật nhưng lại đặt ra yêu cầu cao về trách nhiệm pháp lý và nghiệp vụ của ngân hàng. Không chỉ là nơi xử lý giao dịch, ngân hàng còn phải đóng vai trò hỗ trợ, bảo vệ quyền lợi khách hàng và đảm bảo tính minh bạch trong hệ thống tài chính. Việc thực hiện đúng trách nhiệm không chỉ giải quyết sự cố hiệu quả mà còn thể hiện uy tín và đạo đức nghề nghiệp của tổ chức tín dụng trong môi trường số hóa ngày nay.
———————————
Liên hệ Luật sư tư vấn:
Luật TLA là một trong những đơn vị luật sư hàng đầu, với đội ngũ luật sư, cán bộ nhiều kinh nghiệm trong các lĩnh vực hình sự, dân sự, doanh nghiệp, hôn nhân và gia đình,… Chúng tôi sẵn sàng hỗ trợ, giải đáp mọi thắc mắc về pháp lý của bạn. Nếu bạn còn thắc mắc về nội dung này, hãy liên hệ ngay với chúng tôi để được giải đáp thắc mắc.
1. Luật sư Vũ Thị Phương Thanh, Đoàn Luật sư Hà Nội,
email: vtpthanh@tlalaw.vn
2. Luật sư Trần Mỹ Lê, Đoàn Luật sư Hà Nội;
email: tmle@tlalaw.vn
Địa chỉ: Tầng 7, số 06 Dương Đình Nghệ, Yên Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội
Website: https://tlalaw.vn/
Hotline: 0906246464
TTQ