Trong quan hệ hôn nhân, khi hai vợ chồng không còn thấy được điểm chung trong cuộc sống hôn nhân nhưng chưa đến mức ly hôn, họ có thể chọn giải pháp ly thân. Vậy tài sản hình thành trong thời gian ly thân thì có được xem là tài sản chung và có được phân chia hay không?
Trong các văn bản của pháp luật Việt Nam hiện nay không có khái niệm về việc ly thân. Tuy nhiên, trong thực tế, có thể hiểu việc ly thân là việc mà vợ chồng vì rạn nứt tình cảm, không còn muốn chung sống với nhau nhưng chưa làm thủ tục ly hôn. Có nghĩa trong trường hợp ly thân, quan hệ hôn nhân giữa vợ, chồng vẫn còn tồi tại, và mọi quyền và nghĩa vụ của vợ chồng đối với mối quan hệ hôn nhân vẫn còn có giá trị. Mối quan hệ hôn nhân chỉ kết thúc khi các bên ly hôn và được công nhận bởi bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của Tòa án.
Do vậy, chế độ tài sản được hình thành trong thời gian ly thân nếu được hình thành từ tài sản chung vẫn được xác định tương tự như tài sản trong thời gian vợ chồng chưa ly thân. Việc phân chia tài sản trong thời kỳ ly thân tương tự như việc phân chia tài sản trong thời kỳ hôn nhân và phải tuân thủ theo nguyên tắc sau:
Theo quy định tại Điều 59 Luật HNGĐ, việc chia tài sản được xác định dựa trên nguyên tắc tự thỏa thuận giữa vợ chồng. Trường hợp vợ chồng không thể tự thỏa thuận thì dựa trên yêu cầu của vợ, chồng hoặc cả hai vợ chồng, tòa án sẽ giải quyết việc phân chia tài sản.
Tài sản chung sẽ được chia đôi cho ai vợ chồng nhưng có tính đến các yếu tố về:
- Hoàn cảnh của gia đình và của vợ, chồng
- Công sức đóng góp của vợ, chồng trong việc gây dựng, duy trình và phát triển phần tài sản chung.
- Dựa vào tình hình thực tế về việc sử dụng tài sản chung để tạo thu nhập làm căn cứ phân chia cho phù hợp nhằm tạo điều kiện cho vợ và chồng tiếp tục tạo ra thu nhập.
- Căn cứ vào lỗi từ mỗi bên là nguyên do đi đến bước ly hôn.
Tài sản chung được chia bằng hiện vật, trừ trường hợp không thể chia bằng hiện vật thì sẽ được quy ra giá trị để phân chia cho vợ chồng. Người nhận phần hiện vật có giá trị lớn hơn mà không thể phân chia được thì phải thanh toán phần chênh lệch đó cho bên kia.
Trường hợp tài sản riêng đã xác nhập vào khối tài sản chung mà vợ, chồng có quyền cầu về chia tài sản riêng này thì sẽ được thanh toán cho phần giá trị này.
Ngoài ra, pháp luật về hôn nhân gia đình cũng ưu tiên bảo vệ quyền lợi của vợ và con chưa thành niên, con đã thanh niên bị mất năng lực hành vi dân sự trong khi phân chia tài sản.